Η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΣΤΗΝ ΠΛΑΤΕΙΑ

Ανέκαθεν ο χώρος της πλατείας ήταν χώρος συνάθροισης των κατοίκων, χώρος ανταλλαγής απόψεων και ιδεών, ο κατεξοχήν τόπος κοινωνικοποίησης και πολιτικοποίησης।

Με την Αρχαία Αθήνα και την Αγορά της να πρωτοστατούν στη δημιουργία αυτού του θεσμού, η χώρα μας καθόλη τη διάρκεια της πολυετούς και πολυτάραχης ιστορίας της, έβρισκε στην πλατεία τη δυνατότητα της έκφρασης όχι μόνο των ανησυχιών και προβληματισμών της, αλλά και της δημιουργικότητάς της।

Μέχρι πριν ५० χρόνια, ίσως και λιγότερο, όταν ακόμα η επαρχία έσφυζε από ζωή, η πλατεία του χωριού ήταν σημείο αναφοράς και συνάντησης। Εκεί διαδραματίζονταν όλα τα γεγονότα, εκεί γίνονταν οι γιορτές, οι συγκεντρώσεις। Το καφενείο του χωριού, πάντα στην πλατεία, μετατρεπόταν ανάλογα με την περίοδο από χώρο αναψυχής σε χώρο πολιτικού αναβρασμού, καθώς είναι στο αίμα του Έλληνα η έκφραση। Θέλει και πρέπει να εκφράσει την άποψή του με πάθος, ακόμα και να τσακωθεί για να την υπερασπιστεί.

Κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου ιδιαίτερα, στην πλατεία γίνονταν οι λεγόμενες "Λαϊκές Συνελέυσεις" και τα "Λαϊκ'α Δικαστήρια", όπου συνήθως η κατάληξη ήταν κάποια εκτέλεση με συνοπτικές διαδικασίες ορισμένων κατοίκων। Αντίστοιχα χρησιμοποίησαν τις πλατείες οι εθνικόφρονες, κάνοντας τους ανθρώπους πλάματα άβουλα, ανήμπορα να εκφράσουν οποιαδήποτε γνώμη, με την απειλή του θανάτου να κρέμεται πάνω από τα κεφάλια σους। Δυστυχώς, με αυτή τη χρήση της πλατείας, ήρθε και το τέλος της δημοκρατίας στην πλατεία। Ο ρόλος της άλλαξε εκ βαθέων και ακόμα και μετά τη λήξη του Εμφυλίου, οι μνήμες ήταν πολύ νωπές και χρειάστηκε αρκετός καιρός, ώσπου οι κάτοικοι της επαρχίας να ξαναβγούν από το καβούκι τους και να γυρίσουν στις πλατείες τους...

Η συρροή του πληθυσμού στν πρωτεύουσα και η ανάπτυξη της αστικής τάξης συνετέλεσαν εξίσου στην αλλαγή χρήσης της πλατείας και της γειτονιάς। Οι άνθρωποι αποξενώνονται, δεν γνωρίζονται και ο παραδοσιακός καφενές αντικαθίσταται από πολυτελείς καφετέριες και ζαχαροπλαστεία, που ρόλο έχουν τν ψυχαγωγία και όχι την κοινωνικοποίηση। Έτσι, αντί να γίνονται όλοι μια ομήγυρη και να συμμετέχουν στις συζητήσεις, κάθε παρέα αρκείται στην απομόνωση του δικού της τραπεζιού και κατ' επέκταση των δικών της θεμάτων। Εξαίρεση σε αυτό αποτέλεσε για χρόνι η πλατεία των Εξαρχείων, όπου ο καλλιτεχνικός οίστρος ερχόταν να συναντήσει την ορμή της φοιτητικής νεολαίας। Πολλές ζυμώσεις έγιναν στα Εξάρχεια, ζυμώσεις που προφανώς δεν άρεσαν και δε συνέφεραν τους προύχοντες του τόπου। Ως γνωστόν, σε μια κατεστημένη κατάσταση, τα σκπτόμενα μυαλά αποτελούν απειλή। Βάλθηκαν λοιπόν να διαβάλουν την πλατεία με την εισαγωγή ναρκωτικών και άλλων παραγόντων, ώστε να απομακρύνουν τη συγχρωτιζόμενη και συνδιαλεγόμενη νεολαία। Δυστυχώς το κατάφεραν κι έτσι έσβησε και το τελευταίο απομεινάρι "πλατειακής" δημοκρατίας στην Αθήνα।
Όμως...για σταθείτε...κάτι καινούργιο έρχεται να ταράξει τα νερά...στην πιο συμβολικη πλατεία της πόλης, στην Πλατεία Συντάγματος, έξω ακριβώς από το κέντρο λήψης αποφάσεων, το Ελληνικό κοινοβούλιο, κάποιες σκηνές έκαναν την εμφανισή τους, κάποια πηγαδάκια σιγά σιγά σχηματίστηκαν, κάποιες ομάδες εργάζονται πυρετωδώς για την αλλαγή। Ώπα! Ο κόσμος πληθαίνει, γίνεται χείμαρρος, γεμίζει την πλατεία, τα στενά γύρω από τη Βουλή, μιλάει, τραγουδάει, σκέφτεται και ξαναμαθαίνει από την αρχή να συζητάει! Και κάθε βράδυ οι φωνές ενώνονται και μια νέα Αγορά, μια άτυπη και άγουρη Εκκλησία του Δήμου συνεδριάζει και όλοι μπορούν, όλοι συμμετέχουν!
Στις γειτονιές οι κάτοικοι συγκεντρώνονται στις πλατείες και κάνουν συνελέυσεις, δημιουργούν ομάδες για την καλυτέρευση της διαβίωσής τους, για την επίλυση προβλημάτων, για τη σύσφιξη των σχέσεων...
Μήπως σιγά σιγά ξαναβρίσκουμε τον εαυτό μας κι επιστρέφουμε στις ρίζες μας?
Μήπως σιγά σιγά η Δημοκρατία επιστρέφει στην πλατεια;

Το παραπάνω κείμενο αποτελεί συμμετοχή στην θεματικη μέρα των μπλογκ με θέμα "η δημοκρατία στην πλατεία"